IZA en GALA: tijdelijke potjes of structurele verbetering?

Met de komst van het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) is een nieuwe impuls gegeven aan domein overstijgende samenwerking. De bedoeling: preventie versterken, gezondheid bevorderen en samenwerking in de regio versnellen. Maar wat bereiken we écht met deze akkoorden? En wat als de tijdelijke financiering stopt?

‍

Wat zijn IZA en GALA ook alweer?

‍

IZA richt zich op samenwerking in de zorgketen, GALA op preventie in het sociaal domein. Beide akkoorden vragen gemeenten, zorgverzekeraars en partners om samen te werken aan een gezonderNederland. Daarvoor is tijdelijk extra geld beschikbaar gesteld.

‍

Wat gaat goed?

• Nieuwe netwerken ontstaan: In veel regio’s werken GGD’s, gemeenten en zorgaanbieders intensiever samen.

• Aandacht voor preventie groeit: Gezondheid wordt steeds vaker gezien als gezamenlijke verantwoordelijkheid.

• Meer datagedreven werken: Gezondheidsmonitoring en wijkanalyses nemen toe.

‍

Wat blijft onzeker?

• Tijdelijkheid van middelen: Na 2026 is het onduidelijk wat er overblijft van de financiering.

• Complexe governance: Wie stuurt waar op aan? En met welk mandaat?

• Afhankelijkheid van goede samenwerkingsrelaties: Als de urgentie verdwijnt, verdwijnt dan ook de energie?

‍

QONS-visie: benut de tijdelijke middelen voor structurele impact

Laat IZA en GALA geen ‘projecten’ blijven, maar bouw ermee aan een nieuwe manier van samenwerken.Zet het extra geld in om duurzame structuren te creëren met ruimte voor lokale variatie én uitvoerbaarheid.

‍

Drie strategische adviezen:

1. Investeer in procesregie: Goede samenwerking komt niet vanzelf. Zorg voor een onafhankelijke regisseur.

2. Veranker preventie in regulier beleid: Koppel GALA-doelen aan bijvoorbeeld het armoedebeleid of jeugdbeleid.

3. Werk met scenario’s voor na 2026: Denk nu al na over financiering en mandaten na afloop van de akkoorden.

‍

Tot slot

IZA en GALA bieden kansen om gezondheid en preventie écht een plek te geven in het sociaal domein.Maar alleen als we die kansen nu benutten strategisch, samen en met oog voor de lange termijn.

‍

Meer weten over hoe QONS gemeenten helpt met IZA en GALA? Neem contact op.